Winterwezens kruipen uit de catacomben van het nieuwe spinhuis
Het is definitief, het is officieel: Zwarte Klaas & diens Wezens van de Nacht zullen komende zondag 13 november om 13:oo vanuit de catacomben van het nieuwe Spinhuis onder de Multatulibrug (Singel 165A) te Amsterdam te water gaan. Vanaf 12u omkleden / schminken, zodat we op tijd kunnen vertrekken. Benieuwd wie dit jaar de Gouden Roe 2016 voor de best verkleedde midwinterfiguur in de wacht gaat slepen. Voor wie niet weet wat aan te trekken: zwartwitte streepjes doen het erg goed dit seizoen. Voor de rest bereiden wij ons voor op de meest fantastische Pieterbazen: een Zwart Karnaval, geïnspireerd door traditionele midwinterfiguren in heel Europa (zie bijvoorbeeld: ‘der Wilder Mann’), Sunnekloas-maskers op Terschelling of Ameland, winti, roe & jute, roet & schoorsteenkettingen, natuurmaterialen, omdraaiing, clowns-sjamanen, de raven en wolven die Odin begeleiden, de Alpen-Krampus, Père Fouettard, steltenlopers, akrobaten, ooievaars, magere Hein, kortom: alle mogelijke wezens van de nacht, zolang het maar wegblijft bij karikaturen van andere culturen (oh, enneh… geen horrorclowns als-je-bliehieft…). De basale gemoedstoestand is feest, daar zal ook onze sambaband toe bijdragen. Uiteraard zal het pepernoten, rijst & meel regenen, dus neem kinderen mee!!!
Verder nog heel welkom: boten en kapiteins voor loslopende boten die zich reeds hebben aangediend, en uiteraard altijd meeerrr verkleedde mensen. Fantastisch gevoel om onderdeel te zijn van een nieuwe evolutie van de oeroude traditie. Lieve mensen, we hebben er zin in!!!
Oproep Schaduw Intocht 2016 * Zwart Karnaval
Oproep: boten, kinderen en verkleedgrage mensen gezocht!
Ook dit jaar organiseert sjamandada voor het derde jaar achtereen de officiele Schaduw Intocht van Zwarte Klaas en zijn Wezens van de Nacht. Dit valt tegelijk met de intocht van Sinterklaas in Amsterdam, stad gewijd aan sint Nikolaas. De Schaduw Intocht is een breed platform voor kinderen van alle leeftijden die de Sinterklaastraditi
e een stoot verbeelding willen geven. Pietendiscussie vastgelopen? De werkelijke discussie moet nog beginnen! De Schaduw Intocht zal dit jaar voor het eerst over het water gaan; wij zoeken dan ook nog zo veel mogelijk boten. De verzamelplek aan het water is vooralsnog geheim, dus hou ons in de gaten. We hebben nog een aantal prachtige kostuums over voor wie zelf niets heeft. Aan het eind zal uiteraard de Gouden Roe 2016 uitgereikt worden aan de best verkleedde midwinterfiguur.
Op 13 november, de dag van de officiële intocht van Sinterklaas in Amsterdam, zal een grote groep burgers, kunstenaars, activisten en sympathisanten voor het derde achtereenvolgende jaar een alternatieve optocht houden met een grote variatie aan de meest fantastische Pieterbazen: een Zwart Karnaval, geïnspireerd door de traditionele figuren in bijvoorbeeld het fotob
oek ‘der Wilder Mann’, de Sunnekloas-maskers op Terschelling, winti, roe & jute, roet & schoorsteenkettingen, natuurmaterialen, omdraaiing, clowns-sjamanen, de raven en wolven die Odin begeleiden, de Alpen-Krampus, Père Fouettard, steltenlopers, akrobaten, kortom: alle mogelijke wezens van de nacht van overal ter wereld, zolang het maar wegblijft bij de karikatuur van de ‘zwarte mens’. De basale kledingcode is zwart, de basale gemoedstoestand feest. Uiteraard zal het pepernoten regenen voor de kinderen.
Sinds mensenheugenis voelt men overal in Europa rond midwinter de roep van de wildernis. Onder hoede van Vader Winter, die oude sjamanengod, trekken de voorouders, de wezens van de nacht, de dorpen in, de daken op. In Amsterdam gingen tot in de 19e eeuw Zwarte Klazen over de straten in de donkere tijd, bonzend op ramen & deuren, chaos & lawaai zaaiend met hun schoorsteenkettingen. Begin 21e eeuw roept een nieuwe generatie zwarte Nederlanders om respect voor hun voorouders. Opnieuw smijt Zwarte Piet ons als een donkere spiegel onze schaduw in het gezicht. Hoor de wind waait door de bomen: het is tijd voor de Zwarte Piet om zijn ketenen te breken.
Initiatiefnemer Sieger Baljon (sjamandada): “Dit feest kenmerkt zich door creativiteit: surprises, gedichten, verkleedpartijen. W
ij willen een sprong vooruit maken vanuit het groeiende bewustzijn dat >impliciet racisme zich helaas, meestal onbewust,in de traditie heeft genesteld die wij aan onze kinderen doorgeven. Onze brede oproep is om hier juist een creatieve impuls aan geven zodat het daadwerkelijk de verbeelding van àlle lagen van de bevolking prikkelt. Deze traditie heeft zo’n intens rijke onderlaag, laten we de huidige discussie aangrijpen als breekijzer om al die elementen weer opnieuw betekenis te geven. Het lijkt ons mooi om met zwart&blank nu eindelijk onze dekolonisatie te vieren. Als één onderwijzer (Jan Schenkman) grotendeels de huidige vorm van Sint&Piet kon bepalen, dan kunnen wij met een vlaag strijdbare verbeelding nog veel meer bereiken. Zoals de AntiRookMagiër al riep: Klaas Komt!”
Sjamandada is een performance collectief dat naar eigen zeggen ‘seizoenstheater uitgraaft in het tuintje van de maatschappij, door theatrale openhartoperaties die oude wonden verzorgen met nieuwe, subversieve mythologie.’
zie ook: www.sjamandada.org
Intocht Zwarte Klaas
Zwart Carnaval der Verbeelding
Net als vorig jaar komt ook dit jaar van onder de boomwortels, uit de diepe aarde rond de Vondelbunker de Schaduw-Intocht van de Zwarte Klazen tevoorschijn: een radikale vrijplaats voor de her-verbeelding van het feest dat veel van ons kennen onder de naam Sinterklaas. Op 15 november 2015 om 12:30 verzamelt zich bij de Vondelbunker (Vondelpark, Amsterdam) een keur aan winterwezens, en één ervan bent u. Om 13:00 vertrekt dit Zwarte Carnaval der Verbeelding richting de PC Hooftstraat, om via het Rijksmuseum naar het Leidseplein te dansen. Komt en leef je uit!
Dit is een oproep voor een Wilde Jacht, om gezamenlijk naar een traditie te zoeken die reikt voorbij de grenzen van kleur of klasse. Deze viering van de Zwarte winternacht is gebaseerd op de historische Zwarte Klazen, die tot in de 19e eeuw over de straten van Amsterdam gingen met schoorsteenkettingen en wild geraas, maar mag & zal absoluut breder zijn dan dat. Laat je fantasie de vrije loop: alle mogelijke wezens van de nacht, steltenlopers, vuurspuwers, de anti-rookmagiër, raven, wolven, voorouders, goden, satyrs, moderne clowns-sjamanen, heiligen in jute, iets compleet anders, kortom: alles behalve de karikatuur van de ‘zwarte mens’. De basale kledingcode is zwart, de basale gemoedstoestand feest, hoewel ook de roe niet zal ontbreken (vooral voor stoute volwassenen). Uiteraard zal het pepernoten regenen voor de kinderen.
Sinds de tijden van onze voorouders voelt men overal in dit oude continent rond midwinter de roep van de wildernis. Begin 21e eeuw roept een nieuwe generatie zwarte Nederlanders om respect voor hùn voorouders. Opnieuw smijt Zwarte Piet ons onze schaduw in het gezicht, zoals een goed bijtend Sinterklaasvers betaamt. Het is tijd voor de Zwarte Piet om zijn ketenen te breken. Een vreemdeling zeker, die verdwaald is zeker? Het is tijd voor de terugkeer van Zwarte Klaas.
Zondag 15 november, 12:30, verzamelen bij de Vondelbunker, Vondelbrug, Vondelpark, Amsterdam.
13:00-14:00 Zwart Carnaval van Vondelbunker naar Leidseplein
14:00 Uitreiking Gouden Roe 2015, voor best gekleed winterwezen
Breng familie, breng vrienden, breng kinderen!
Waar is Zwarte Klaas?
Midwinter ligt al ver achter ons, de dagen werden langer tot midzomer, en worden nu alweer iedere dag korter. Over 2 dagen is de equinox, waarop dag&nacht, licht&donker, op gelijke voet staan. Sinterklaas is al maanden terug naar Spanje/Turkije/Noordpool/de Hel, en Zwarte Klaas? Zwarte Klaas is overal. Het Sinterklaasjournaal sloot vorig jaar af met Zwarte en Witte Klaas, gebroederlijk te paard, overal in Nederland worden Krampus-verenigingen opgericht, initiatieven voor de transformatie van het Sinterklaasfeest sprongen overal in Nederland als paddenstoelen uit de grond, verschillende groepen tonen interesse voor de Zwarte Klaas – Intocht dit najaar en zelfs in Groningen is een Zwarte Klaas gesignaleerd. Het zijn intense weken geweest eind vorig jaar. Het waardige, stille protest van de anti-Zwarte Piet-beweging in Gouda werd na provocaties door extreemrechtse jongeren neergeslagen door de politie en vervolgens gecriminaliseerd door mainstream-media als het NRC (zeg op die abonnementen!). De volgende dag werd bij een demonstratie op het Beursplein in Amsterdam een spreker gearresteerd wegens majesteitsschennis. Het bestaat nog. Ondertussen zaten wijzelf vaak in de spagaat tussen project en protest: moeten we op onze enige vrije dag een prachtig fietspaard van Gajes ophalen in Deventer of aanwezig zijn in Gouda? We hebben in onze ramvolle planning opgenomen dat we voorafgaand aan de intocht solidariteit betuigen op het Beursplein maar de Schouwburg eist op het laatste moment een doorloop in de ochtend ofwel onze deelname daar gaat niet door. Onze intocht was, hoewel succesvol, dan ook volledig autonoom van de anti-ZwartePiet-demonstratie, die ondertussen bij het politiebureau ijverde om hun kameraad uit de cel te krijgen. Misschien was dat ook goed voor dit jaar. Er moest op dat strategische en symbolische moment zowel strijd gevoerd als verbeelding geprikkeld worden, beiden hebben hun ruimte opgeëist. Toch voelt het vreemd.
Toen we hieraan begonnen wisten we dat de materie complex was. Toen ik met Dionne Verwey afsprak was ik licht gespannen, ook al kenden we elkaar van school en van eerdere projecten en had ik haar ook al eens benaderd voor een ander nog niet gerealiseerd project. Hoe zou zij als Surinaams-Nederlandse (geef het een hokje) theatermaker tegenover mijn onorthodoxe benadering van het Zwarte Piet fenomeen staan? Zij gaf een ontnuchterend sterk antwoord: “Ikzelf identificeer me niet primair met slavernij, wij mensen met Afrikaanse afkomst hebben zoveel meer geschiedenis dan dat. Wij hadden voor het kolonialisme al hoogontwikkelde samenlevingen, wij bouwden mee aan de piramides, waarom zou ik mezelf dan primair als een slachtoffer zien?” Man, die vrouw is sterk.
Ons stuk is politiek, maar niet op de manier die veel mensen hadden verwacht. Wij vertellen verhalen: van de gekleurde man die aan de verkeerde kant van de straat fietst en vervolgens 8,5 maand onschuldig in onze mensonterende vorm van vreemdelingendetentie zit. Het verhaal van een Braziliaanse performer die in dit land wil wonen en er tegelijk kritisch op wil kunnen zijn. Over de voorvaderen van onszelf, performers, die allemaal wel op de één of andere manier met kolonialisme te maken hadden, als daders, slachtoffers of rebellen, of allemaal, of ergens tussenin. Over de oerouders daarvoor, de nomaden, nog voordat wij de natuur die zij heilig achtten tot slavernij hadden gebracht. En over Zwarte Piet, die schelm, die niet-zo-onschuldige clown, die al die verhalen weerspiegelt, van diep-animistisch tot diep-racistisch. En ja, dat is een complex verhaal. Nee, we hebben geen eenduidig antwoord. Behalve dat tradities veranderen naar de roep van de tijd, en dat dat geen verlies hoeft te betekenen, integendeel: het kan de traditie verdiepen en verrijken. We hopen dat we daar ons steentje voor hebben bijgedragen.
Wat dit najaar zal brengen vraagt u? Een nieuwe intocht voor Zwarte Klaas, daar bestaat dus een hoop enthousiasme over. Wij houden jullie op de hoogte van de plannen die momenteel beraamd worden. Een volgende stap voor de Zwarte Klaas-voorstelling? We willen daar dit keer meer tijd voor nemen. Een lecture-performance? Wordt overwogen. Een schoolvoorstelling? We zullen zien. Blijf deze webstek vooral in de gaten houden. De geest is uit de fles. Keti Koti: de ketenen zijn gebroken.
5 december toetje Zwarte Klaas in Tolhuistuin
Zo. Bijlmerpark steeg wonderlijk boven zichzelf uit! Nagesprek bood weer veel stof tot nadenken. Heel erg blij met al het enthousiasme en de bonte mix van bezoekers.
En voor wie er nog geen genoeg van heeft: op 5 december zelf (de sterfdag van ons aller Mandela!) arriveren Sjamandada’s Zwarte Klazen om 20u in de Tolhuistuin met een korte performance, ter gelegenheid van PakJeAvond, een avond in het teken van de spannende transformatie die ons Sinterklaasfeest momenteel ondergaat. Nietwaar?
Programma is van 19:00-0:00. Eten voor 7,50 om 19u (reserveren via pakjeavond@gmail.com), entree 5eu.
Veel interessante namen, kijkzelfmaar: http://www.tolhuistuin.nl/agenda/pak-je-avond. Amandla!
Laatste Kans! Zwarte Klaas morgen 20u in Bijlmerpark
Zwarte Klaas zit alweer aan zijn allerlaatste voorstelling, morgen (woensdag) 20u in Bijlmerpar
ktheater. Belooft errrg spannend te worden. Fijne komplimentjes stromen binnen, dus OH! Kom er eens kijken. Voordat het weer voorbij is, immers. Reserveren kan hier. Gratis pepernoten! Tot daar.
“Een bijzondere voorstelling, die onterecht onder de radar blijft.”
– Jetse Batelaan –
– Jetse Batelaan –
“Ze gaan nu eens verder dan de zwart-wit-tegenstelling of zelfs die tussen machtigen en machtelozen, ze putten ook uit voor-christelijke, Germaanse of misschien wel universele, spookbeelden en nachtmerries. [tussendoor: bespreekt “de Negers” van Johan Simons] Ik vond de beelden die de jonge mensen van Sjamandada durfden op te roepen schokkender en belangrijker.” http://www.theaterkrant.nl/recensie/die-neger/
recensie: sjamandada veegt johan simons van podium
De korte teaser die we in de nasleep van de intocht speelden in het randprogramma van Die Neger van Johan Simons in de stadsschouwburg is grappig genoeg vrij uitgebreid besproken op theaterkrant.nl:
“Ze gaan nu eens verder dan de zwart-wit-tegenstelling of zelfs die tussen machtigen en machtelozen, ze putten ook uit voor-christelijke, Germaanse of misschien wel universele, spookbeelden en nachtmerries. (…) Zulke dingen [als Pip Simmons in 1972] durfde [Johan] Simons in Duitsland niet aan. Ik vond de beelden die de jonge mensen van Sjamandada durfden op te roepen schokkender en belangrijker. (einde artikel.)” http://www.theaterkrant.nl/recensie/die-neger/
Zo dan. Niet slecht voor een halfbakken teaser. Nog meer goed nieuws: onze voorstellingen in de Vondelbunker waren een succes! we zijn ze nu aan het omklussen voor de theaters volgende week. Nog niet gezien? Komt dat zien, er zijn nog 2 kansen! Vrijdag in kunstenhuis (ATTENTIE: KunstENhuis zit aan de Polonceaukade 28, Westergasterrein, dus niet in Podium Mozaiek zelf!!!) of de woensdag daarop (3dec) in bijlmerparktheater (Anton de Komplein 240 Amsterdam).
Tot slot: krautfundering op het allerlaatste nippertje 100% geslaagd… bedankt gulle gevers, moge het jullie zegeningen brengen!
eerst intocht, nu première!
(english below)
Na zijn toch bestwel glorieuze intocht afgelopen zondag (even los van de treurnis in gouda) nadert nu ook Zwarte Klaas z’n voorstelling voltooiing. Wij gaan dit weekeind in de Vondelbunker te Amsterdam in première. Hebben er zin in. komt!
vrijdag 21november om 20u30 try out, vondelbunker (donatie)
zaterdag 22 november om 20u30 première, vondelbunker (donatie) Nagesprek.
vrijdag 28 november om 20u30 in Kunst&Huis (westerpark) 8 euro. Nagesprek met publiek & speciale gasten.
woensdag 3 december om 20u in Bijlmerpark Theater 8,5 euro. Nagesprek met publiek & speciale gasten.
En dan natuurlijk afgelopen zondag: zou de Zwarte Klaas wel komen, nu het weer zo vochtig was?
Natuurlijk kwam Klaas, en in bont gezelschap! De wezens van de nacht stroomden over de straten in een wilde parade. Ruikt naar een (oeroude) nieuwe traditie. We hebben lol gehad… Vimeootje hier: https://vimeo.com/112087536Over de voorstellingen in de vondelbunker: entree is een offer in de schoen na afloop, aangezien de Vondelbunker principieel niet aan entree doet. Papiergeld is welkom, ook al rammelt het minder mooi. Als je nog armer bent dan wij mag je er gratis in.
De voorstelling bevindt zich in de bunker tussen de bezoekers in, zonder tribune.
Er zijn enkele klapstoelen voor hen die slecht ter been zijn.
Reserveren hoeft enkel in de andere locaties.
ENGLISH
Zwarte Klaas almost ready to rock the stage, we premier this weekend in the Vondelbunker!!!
vrijdag 21november om 20u30 try out, vondelbunker (donation)
zaterdag 22 november om 20u30 première, vondelbunker (donation) Aftertalk with audience.
vrijdag 28 november om 20u30 in Kunst&Huis (westerpark) 8 euro. Aftertalk with audience & special guests.
woensdag 3 december om 20u in Bijlmerpark Theater 8,5 euro. Aftertalk with audience & special guests.
About the shows in Vondelbunker: entrance fee will consist of a small sacrifice in the shoe afterwards. Vondelbunker principially works on donation base. Bringing some paper money will keep us from bankrupcy, but poor people can watch too, surely.
In the bunker the play will evolve between the audience, without a fixed tribune.
There will be some folding chairs voor those who have trouble in the legs.
Reservation only needed in the other locations.
IMPORTANT: We only have 3 days left to reach our crowdfunding target on voordekunst!!! http://voordekunst.nl/vdk/project/browse?withKeywords=zwarte+klaas. Please support us!
And then ofcourse the Return of Zwarte Klaas in Amsterdam last Sunday: Despite the rain, many creatures of winter were roaming the streets in a beautiful parade. We had fun. Sounds like a tradition revived. here’s a short vid: https://vimeo.com/112087536
See you in our midst!
komende zondag: Intocht van Zwarte Klaas. Komt!
Nog maar een paar nachtjes slapen en dan komt hij: Zwarte Klaas en zijn wilde bende wezens van de nacht! Zondag 16 november om 12u verzamelen wij ons bij de Vondelbunker in het Vondelpark te Amsterdam voor de Zwarte Karnavalsoptocht der Verbeelding. Iedereen die de ketenen wil breken en bij wil dragen aan deze nieuwe traditie is welkom, het meest fantasierijke kostuum maakt kans op de Gouden Roe 2014. Alles mag en kan, behalve het nabootsen van Afrikanen. We lopen naar de Stadsschouwburg, er zal muziek zijn, vermaak en snoepgoed voor de kinderen. Voor wie wil: vrijdagmiddag om 17u kan er al aan kostuums geknutseld worden in de Bunker. Er zal wat materiaal zijn, maar breng vooral zelf ook dingen mee (bijvoorbeeld oude zwarte kleren, rode of zwarte stoffen, jute, natuurlijke materialen, nepbont).
De Zwarte Piet: populai
re clowns-sjamaan, natuurkracht, voorouder, schelm, zwarte spiegel, of in zijn 19e eeuwse vormgeving een icoon van ons racistische slavernijverleden? Misschien is het wel allemaal. Performancegroep Sjamandada achtte het tijd voor de terugkeer van een eeuwenoude traditie: Zwarte Klaas.
Tot in de 19e eeuw raasden er luidruchtige Zwarte Klazen met schoorsteenkettingen en roe over de straten van Amsterdam, Friesland en de Veluwe, bonzend op ramen en deuren. Sjamandada liet zich hierdoor inspireren tot het theaterproject ‘Zwarte Klaas’. Een voorstel tot herbronning van de Sinterklaastraditie. Tegelijkertijd werden zij ook geïnspireerd door de nieuwe generatie strijdbare zwarte Nederlanders die momenteel aandacht en respect voor hun voorouders vragen. En 16 november organiseren zij de officiële intocht van Zwarte Klaas in Amsterdam. Tegelijkertijd met? Juist.
Dit project bestaat dus uit twee delen: ten eerste de feestelijke Intocht van Zwarte Klaas in Amsterdam; een Zwart Karnaval van de Verbeelding, vanaf het Vondelpark, eindigend net zoals Sinterklaas in de Stadsschouwburg, die hen uitgenodigd heeft een fragment uit de voorstelling te spelen. Deze optocht zal een viering zijn van het Zwarte, de winternacht. Een open collectieve vrijplaats voor eenieder om ons een nieuwe Piet of Klaas te verbeelden, ongetemd en zonder racistische bagage. Wie zich het mooist heeft uitgedost maakt kans op de Gouden Roe 2014. Vervolgens zal de bijbehorende voorstelling Zwarte Klaas van 21 november t/m 3 december spelen in de Vondelbunker, het KunstENhuis en het Bijlmerparktheater, met nagesprekken waarin behalve het publiek ook sprekers uit alle hoeken van het huidige debat kunnen meepraten.
Sjamandada is een nieuwe groep jonge theatermakers met wortels over de hele wereld, die besloten heeft in de scheur van de maatschappelijke discussie rond Zwarte Piet te duiken, om juist in de vrijplaats van de kunst te onderzoeken wat Sinterklaas/Zwarte Piet/Zwarte Klaas was, is, en kan zijn. Jonglerend met alle betekenislagen van deze traditie onderzoeken de makers onze omgang met de angst, het onbekende, onze voorouders en de manier waarop we de tradities die deze zaken ritueel vormgeven doorgeven aan onze kinderen.
Initiatiefnemer Sieger Baljon: “Juist nu is het belangrijk om de creativiteit die het Sinterklaasfeest met zijn gedichten en surprises zo kenmerkt in te zetten, zodat het feest in plaats van de bevolking te splijten juist de verbeelding van àlle lagen van de bevolking weer kan prikkelen. Laten we de huidige discussie aangrijpen als breekijzer om al die oeroude elementen weer opnieuw betekenis te geven. Als één onderwijzer (Jan Schenkman) de huidige vorm van Sint&Piet kon bepalen, dan kunnen wij met wat strijdbare verbeelding nog veel meer bereiken!”
ZWARTE KLAAS KOMT! 